Танилцуулга

                               СУМЫН ЕРӨНХИЙ ТАНИЛЦУУЛГА

               Дорноговь аймгийн Иххэт сум нь 1924 онд байгуулагдсан, хуучнаар Цэцэн хан аймгийн Боржигон Цэцэн вангийн хошуунд харъяалагдаж байжээ. Бүрдэнэ, Баян, Зүлэгт гэсэн 3 багийн нийт 708 өрхөд 2109 хүн амьдардаг.

             Дорноговь аймгийн зүүн хойд хэсэгт оршдог ба Улаанбаатар хотоос 360 км, Аймгийн төвөөс 180 км зайд байрладаг. Нийт газар нутгийн хэмжээ 415252,0 га. Хэнтий аймгийн Дархан, Галшар, өөрийн аймгийн Алтанширээ, Айраг сумдтай хиллэдэг. Сумын хэмжээгээр нийт 2022 оны жилийн эцэст 230,663 толгой мал тоологдсоноос шилмэл нутгийн эрлийз омгийн 58718 толгой мал тоологдсон нь нийт малын 35,7 хувийг эзэлж байна.  306 малчин өрх, байгаа нь сумын нийт өрхийн 20,6 хувийг эзэлж байна.

Байгаль, газар зүйн онцлог.

               Далайн түвшнээс дээш 1250 м өргөгдсөн, даваа толгод, уул овоо, тал хөндий хосолсон газар нутагтай. Газар зүйн бүсчлэлийн хувьд сумын нутаг дэвсгэр нь бүхэлдээ говь хээрийн бүсэд багтдаг. Ургамлын бүрхүүлийн зонхилох хувийг хазаар өвс, монгол өвс эзэлдэг. Үүний зэрэгцээ төрөл бүрийн буурцагт ургамал элбэг бөгөөд хялгана, таана, хөмүүл, агь, гашуун, божмог, шар мод, шарилж, дэрс, суль, халгай, баглуур зэрэг ургамал өргөн тархсан. Сумын нутагт “Тогоон төмөр хааны балгас”, “Хэсэг байшинт”, “Сэнжит хад” зэрэг байгалийн үзэсгэлэнт газрууд, “Хүн чулуу”, “Мэлхий чулуу” зэрэг түүхийн дурсгалууд цөөнгүй бий. “Хашаат худаг”-ийн нүүрс /нөөц нь 19,2 сая тн/, Зүүн цагаан дэлийн жонш /нөөц нь 3,2 сая тн/ зэрэг ашигт малтмалын нөөцтэй.

Газар тариалан.

              Сумын хэмжээгээр жилд 4 иргэн 8,6 га талбайд төмс, хүнсний ногоо тариалалт хийж, 1,2 тн төмс хүнсний ногоо хураасан байна.

Инженерийн дэд бүтэц

              Зам тээвэр. Сумын хэмжээнд засмал зам тавигдаагүй. Бор-Өндөрөөс Иххэт хооронд сайжруулсан зам тавьсан. Аймгийн төв болон багууд хоорондоо шороон замаар холбогддог.                                                             

              Цахилгаан хангамж. Сум нь төвийн эрчим хүчний сүлжээнд холбогдсон. Сумын төвд 1983 онд баригдсан 35,0 квт-ны хүчин чадал бүхий дэд станцтай.                                 

             Усан хангамж. Сумын төвд цэвэр усны эх үүсвэрийн  гүний 2 худаг, 500 литрийн багтаамжтай 2 усан сан, цагт 32м3 хүчин чадалтай 1 насос станц, ус зөөлрүүлэх цэнгэгжүүлэх 1 төхөөрөмж, цэвэр усны 28,8 км урт шугам хоолойгоор гүний худгаас усан сангаар дамжуулан насосоор шахан шугам хоолойгоор түгээж байна. Төвлөрсөн ус хангамжийн сүлжээнд 200 өрх, 12 аж ахуйн нэгж байгууллага холбогдож, бусад айл өрхүүд ус түгээгүүрийн 2 цэгээс усаа авч ашигладаг.  

            Ариутгах татуурга. Сумын төвд ашиглалтаас гарсан 1 цэвэрлэх байгууламж, ашиглагдаж байгаа бохир усны 54 худаг, 4,6 км урт шугам хоолой байна. Төвлөрсөн бохир усны шугамд 200 өрх айл, 12 аж ахуй нэгж байгууллага холбогдсон.

            Дулаан хангамж. Сумын төвд 3 зуухтай 1 дулааны станц ажиллаж байна. Энэ нь сард 887 кл/цаг дулаан үйлдвэрлэх хүчин чадалтай бөгөөд 200 өрх, 12 аж ахуй нэгжид дулааныг түгээж байна.